Czy artysta może skorzystać z małego ZUS plus?

Artysta prowadzący działalność gospodarczą polegającą na występach wokalno-muzycznych (PKD 90.01.Z) ma prawo skorzystać z ulgi w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne, znanej jako "mały ZUS plus", z kodem tytułu ubezpieczenia 05 90 00. Warunkiem jest spełnienie określonych przepisami kryteriów dotyczących formy prowadzonej działalności oraz osiąganych przychodów i dochodów.

Podstawa prawna małego ZUS plus

Czy artysta może skorzystać z małego ZUS plus? - zgodnie z art. 18c ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1009 ze zm., dalej: u.s.u.s.):

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonego, o którym mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, którego roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył kwoty 120 000 zł, uzależniona jest od dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej (...).

Definicja osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą

Art. 8 ust. 6 pkt 1 u.s.u.s. określa, że za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą uważa się:

osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych.

Warunki skorzystania z małego ZUS plus

Aby móc skorzystać z ulgi "mały ZUS plus", należy spełnić następujące warunki:

1. Forma prowadzenia działalności

   • Prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 8 ust. 6 pkt 1 u.s.u.s., czyli jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 162 ze zm.), co znajduje odzwierciedlenie w wpisie do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).

2. Limit przychodu w poprzednim roku

   • Roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył kwoty 120 000 zł (przed 2020 rokiem limit wynosił 63 000 zł).

3. Brak wyłączeń wymienionych w art. 18c ust. 11 u.s.u.s.

   • Nie zachodzą okoliczności wyłączające możliwość skorzystania z ulgi, takie jak:

     • Prowadzenie w poprzednim roku kalendarzowym działalności jako:

       • Twórca lub artysta wykonawca (art. 8 ust. 6 pkt 2 u.s.u.s.),

       • Osoba wykonująca wolny zawód (art. 8 ust. 6 pkt 3 u.s.u.s.),

       • Wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. (art. 8 ust. 6 pkt 4 u.s.u.s.),

       • Wspólnik spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej (art. 8 ust. 6 pkt 5 u.s.u.s.).

   • Interpretacja ZUS: W interpretacji indywidualnej z dnia 10 marca 2021 r. (sygn. DI/100000/43/122/2021) ZUS wskazał, że jeżeli działalność, np. wykonywanie wolnego zawodu, jest prowadzona w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej, to nie wyklucza to możliwości skorzystania z małego ZUS plus.

4. Czas prowadzenia działalności

   • Możliwość korzystania z ulgi przez maksymalnie 36 miesięcy w ciągu ostatnich 60 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej.

5. Nie korzystanie z innych ulg w tym samym czasie

   • Nie można jednocześnie korzystać z preferencyjnych składek ZUS (tzw. "mały ZUS" dla osób rozpoczynających działalność) ani z ulgi na start.

Rodzaj działalności a prawo do ulgi

Przepisy nie uzależniają prawa do skorzystania z małego ZUS plus od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej. Oznacza to, że działalność artystyczna, polegająca na występach wokalno-muzycznych (PKD 90.01.Z), nie wyklucza możliwości skorzystania z tej ulgi. Kluczowe jest prowadzenie działalności jako przedsiębiorca w rozumieniu Prawa przedsiębiorców.

Kod tytułu ubezpieczenia

• Osoby korzystające z małego ZUS plus powinny zgłosić się do ubezpieczeń społecznych z kodem tytułu ubezpieczenia 05 90 00.

• Kod ten oznacza osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą opłacającą składki od podstawy wymiaru uzależnionej od dochodu.

Obliczanie podstawy wymiaru składek małego ZUS plus

Podstawa wymiaru składek jest uzależniona od dochodu uzyskanego z działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym. Oblicza się ją według wzoru:

Podstawa wymiaru składek = (Dochód z poprzedniego roku / Liczba dni prowadzenia działalności w poprzednim roku) x Współczynnik na dany rok x 30

• Współczynnik na dany rok ogłasza ZUS w komunikacie (np. na 2023 rok wynosi 0,5).

• Podstawa nie może być niższa niż 30% minimalnego wynagrodzenia i nie wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.

Obowiązki wobec ZUS

• Termin zgłoszenia: Do 31 stycznia danego roku lub w ciągu 7 dni od rozpoczęcia działalności lub utraty prawa do innych ulg.

• Dokumenty: Złożenie w ZUS formularza ZUS ZUA (jeśli podlega się ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu) lub ZUS ZZA (jeśli podlega się tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu), z odpowiednim kodem tytułu ubezpieczenia.

• Prowadzenie ewidencji: Obowiązek prowadzenia ewidencji przychodów i kosztów, aby móc prawidłowo obliczyć dochód.

Czy artysta może skorzystać z małego ZUS plus? - podsumowanie

Skorzystanie z małego ZUS plus może znacząco obniżyć obciążenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, dostosowując je do rzeczywistych dochodów osiąganych z działalności artystycznej. Jest to korzystne rozwiązanie dla artystów, których przychody nie są wysokie, a którzy chcą legalnie prowadzić działalność i opłacać składki zgodnie z przepisami.

Artysta prowadzący działalność gospodarczą polegającą na występach wokalno-muzycznych może skorzystać z ulgi mały ZUS plus, o ile spełnia warunki określone w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Nie ma znaczenia rodzaj wykonywanej działalności, a jedynie forma prawna prowadzenia działalności oraz spełnienie kryteriów dotyczących przychodów i dochodów.

Podstawa prawna

1. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1009 ze zm.), w szczególności:

   • Art. 8 ust. 6 pkt 1 – Definicja osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą.

   • Art. 18c – Zasady obliczania podstawy wymiaru składek dla małego ZUS plus.

   • Art. 18c ust. 11 – Okoliczności wyłączające możliwość skorzystania z ulgi.

2. Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 162 ze zm.).

3. Interpretacja indywidualna ZUS z dnia 10 marca 2021 r., sygn. DI/100000/43/122/2021 – Dotycząca możliwości skorzystania z małego ZUS plus przez osoby wykonujące wolny zawód w ramach działalności gospodarczej.